Plato en zijn betekenis voor onze tijd

Dit boek is het resultaat van Herke Groot’s intensieve studie van Plato vanuit een theosofische achtergrond.
Dit unieke werk verscheen voor het eerst in 1947.
Er is bij ons weten geen andere studie die zo diep in de oorspronkelijke gedachten van Plato is doorgedrongen en daarin zo duidelijk de Universele Wijsheid – de Theosofia (de Wijsheid der Goden) – heeft weten terug te vinden. Voor iedereen die Plato beter wil begrijpen is dit boek een aanrader.

Plato is één van de Wijzen uit de antieke wereld (geboren in 427 voor onze jaartelling) die ook in onze tijd nog algemene bekendheid geniet. Althans, bij naam. De inhoudelijke betekenis van het werk van Plato, de Ingewijde, is ook voor de weinigen die zich er serieus in verdiepen nog moeilijk genoeg.
Toch is Plato buitengewoon interessant, en niet alleen om zijn nog altijd prikkelende dialogen over bijvoorbeeld de ideale samenleving zoals die in De Staat zijn te vinden. Plato onderwees de Theosofie van oud-Griekenland, zo schrijft Gottfried de Purucker in het eerste hoofdstuk van Grondslagen der Esoterische Wijsbegeerte. Daarbij kunnen we aantekenen dat Plato, zoals elk spiritueel Leraar, zijn esoterische kennis niet rechtstreeks gaf maar in een aantal door de student te doorgronden sluiers verpakte.
Die kennis is van alle tijden en, als de mensheid in crisis verkeert, is er dringend behoefte aan kennis over de lichtzijde van de Natuur.

De jaren veertig van de vorige eeuw vormden zonder twijfel een periode van crisis. In die jaren werkte de bekende Nederlandse astronoom en Theosoof Herke Groot aan een publicatie over Plato, waarvoor hij in de oorlogsjaren veel inspiratie opdeed in een besloten ‘Plato-kring’ in Laren. In 1947 verscheen bij uitgeverij Meulenhoff in Amsterdam zijn boek Plato en zijn beteekenis voor onze tijd. Het geeft vanuit theosofisch perspectief gezien een glashelder inzicht in het werk van Plato. Met name het Pad binnenwaarts, dat voert naar het kennen van het Zelf, in de Theosofie ook wel Atma-Vidya genoemd, beschrijft Groot uitgebreid. Hij legt zeer duidelijk uit wat de overeenkomsten zijn tussen de betekenis van de bewoordingen die Plato daarvoor kiest en de betekenis van met name de Sanskrit termen zoals Atma-Vidya die de Theosofie in onze tijd ook gebruikt om universele kennis te verwoorden. De bekende allegorie van de grot van Plato krijgt bij Groot hiermee ook nog meer duidelijkheid. Voor belangstellenden in de Theosofie – bijvoorbeeld zeker voor studenten van de cursussen Anders Denken en Levenswijsheid – is dit boek een absolute aanrader.

Het werk van Herke Groot is geschreven in de oude spelling en is al sinds lang niet meer verkrijgbaar. Daarom heeft Stichting I.S.I.S. besloten tot een nieuwe uitgave: Plato en zijn betekenis voor onze tijd. De tekst is aangepast aan de hedendaagse Nederlandse schrijfwijze. Het plechtstatige taalgebruik in de citaten van Plato en zijn collega’s is gehandhaafd om het karakter daarvan te behouden. De tekst wijkt dus uitsluitend op het punt van
de moderne schrijfwijze af van het origineel.

Inhoud

1. Richtingen in de Griekse filosofie voor Plato
De Ionische school
Heraklitus
Eleatische school
Pythagoras en zijn school
De jongere natuurfilosofen
De sofisten
Sokrates
De levensgang van Plato

2. De ideeënleer en de weg van de eros
Inleiding tot de ideeënleer
Gerechtigheid als kern van de ethica
De weg van de Eros

3. De gerechtigheid
De twee werelden
De analogie van de ziel en de staat
De gerechtigheid van de staat
De weg tot gerechtigheid

4. De weg van het inzicht
Filosofie en Ãtma-vidyã
De allegorie van de Grot
De dialectiek van haar voorbereiding
De weg van het inzicht van de overige wegen

Verklarende woordenlijst
Chronologische tabel
Korte literatuuropgave